Beiseina

-Joseph M Pakhuongte

Ka nun, ka nungchang le ka khawsak zie mi thlira mi tiemtu ta ding chun, ami  tiem zatin kim nawna le tling nawna tam tak ka nei  ti a hmusuok zie ding ana.
Chulei chun anih, tlinglo le fel lo sa sa’n, ti le inthin pum tak meuh in, hlawkpuitu le tangkaipuitu an lo um tak duoi in ti’n, ka lungrila um hai ka hung ziek hram hram nasan chuh.

            Beiseina ei dampuia, chuong ang bokin, beiseina neilo chu ‘THI’ leh thuhmun ei nih.

Hrietna inril tak nei hai le, thlarau mit varna tha tak nei ha’n an thlir sup sup lai chun, ka tukver tlawm tak hawngin ka zuk thlir ve a; Khawpui le Khawpui lo a cheng, khawvel mihriem hieng zozai inzie nuoi nuoi le inkat nuk nuk el hai lungrila hin “Ieng thil am an ngai poimaw tak le an hnot tak ning a ti aw?” ti’n ka ngaituo a. Pakhatna chun-Sum le pai hausakna, Khawsakna, mani hmakhuo ngaituona in lungril le thluok a hluo bit pek hi atam tak pawl ni dingin ka ring a.

            A dot ah chun, Nuomsip bawlna, Inhoi chen nuomna, Lungril inhoi tirna ding zong; Ringumna, Indikna, Thienghlimnahai, Pathien titna le hrietfukna nei nuom der lova khawvel par pet lawr el na in mihriem lungril a thunun bok a. Chu zo ah – Inlalna le Thuneina hmol chang tuma, Lainatna le Hmangaina tehlem hmangruoa hmanga, tha le zung, sum le pai, hun hlu tak hai seng ngama, a suk a tunga inhman em em le thafan taka tlan kuol el hai dam. A dot nawka chun – Sakhuona in mihriem lungril a thunun boka. Hieng hai po po hi ‘BEISEINA’ leia ei hnot chu an nih.

            Khawvela hin thiltha zong le hmu tumin Beiseina in mihriem hai ami kei nuk nuk el chu a nih. A then in an zong an hmua, a lo inhak pawl an um bok. Sienkhom, dittawk lo in a dang hmu sap tumin an tlan tawng tawng pei bok. Inhoitirna ding zawngtu hai khom, a thenin an hmu a, sienkhom chu thil chun an zonglo thil dang  a lo fensa ve zing pei  bok a. Sakhuona le Ringna tienga Pathien tak hmufuktu le Ringtu hai, Lalpa kona dongtu hai chun an tha le zung le an hun hlu tak hai an hmang khop nawh a, mitthli pumin chawl hadam hman lo le hadam ngam lovin Lalpa rong an bawl bok a.

            Mithiem mi vara ei ngai le ei thlangtling ha’n, ‘BEISEINA’ neiin, Dan hai siemin, Inremna le Muongna a um thei dan ding zongin hma an laka. Chulai zing chun, Suolna, Innghirnghona, Inthatna, Indona hai in zuol tieng an pan pei hi a ni zing bok si a. Ni danga mak le danglam tia a ngaina hrelo a ei thlir vong vong hlak hai kha, tuhin chu an makna hrim hrim a um ta nawh a, mak ei ti em em na tak kha ‘THILMAK’ chu an hung ni ta lem dai si!! Chu khawvel chu ka umna le ka chengna hmun a lo ni ve zing si a. Chu khawvelah chun BEISEINA neiin, iengkim BUL le TAWP Pathien tieng en hmasa lovin…chu thli chun sun le zan ami chenchil ve zing a lo nih. “Aw..! Tiena Sodom le Gomora leh khan an danglamna ieng am a um chuong ta leh maw..?!” ka ti vong vong a.Mei le kata rawfai a va hla ta awm naw de! Khawvel hin chu a hun tawp a va hnai ta awm de aw..! Mihriem lungril chawlol tak el ta hi, tongbau tha le innem chau chun a sawi danglam zo ta naw chu a ni tak hih! Naupang chu hmol hlek chawiin tongbauin ei vau zoi thei a, BIN LADEN ruok chu ralthuom changkang le sipai tha chungchuong bik hai buoipui a ngai ang khan, Pathienin ieng hmangruo tium hmang in am ami hung vau zoi tawl ta ding chu maw?! Chu hunah chun, ei ta dingin insiemthatna hun tha ami la pek dim? Annawleh, ei chimit riep ni a ni ta lem dim maw?! Beidong chu a um awm ngot el. Lalpa hmangaina le zangaina ei chungah a lien em leiin ami la ngaithlak hram hram zing el chu ana….

            Ka thlir a, ka ngaituo zom pei a…Ringtu inti a tongtai hlak hai hin, tu mitmei am ei veng tak ani ding aw! Pathien mitmei am Mihriem mitmei? Ei hmelhriet hai hmuhoia ei thaw ngam lo thil; an hmu phak nawna hmun le zan thim hnuoiah thaw in la khom, ka Nu le Pa, ka Unau le Ruoltha hai hlem thei  langkhom, Hnuoi le Van a roreltu le thuneitutak, ka khawsak dan a zira ro mi rel pek tu ding tak, saruok le inhongsa anga hmaisana mi hmu zingtu Pathien ruok chu ka hlem ruol a ni si noh a. Ka hun hmang liem ta hnung hai ka ngaituo in, Pathien hmabula tongtai ding takngiel khom inzakna in ka sip a, ka thaw lo ding ka lo thaw hai dam, ka thaw ding ka thaw tawk naw zie dam ka hmu suok a. Pathien lungril ka suk natna hai po po leiin, ami ngaidamna chau naw chu beisei dang hrim hrim nei ngam lo hiel in ka um a.

            Beidong tawpkhawk leia lungril po po, ngaituo theina lungvar po po hmanga eiin ngaituo ang hin, ei thlarau ngirhmun ngaituo in eiin nam kun ta hlak am? Hi sungril tak taka inngaituona lei hin a then chun Pathien hring an nei naw lei le, ama ah BEISEINA an nei noh a, a nachang khom an hriet bok naw leiin an hringnun khawvel an zuk ngaituo a, an nghatna tieng tieng thlaksietna, beidongna, lungngaina ding vong an hmu a. Lungsenna in a tuom a, lungril khakna in a thunun bok leiin hringna hlutna khom an ngainep pha hiel hlak. BEISEI le DAMSAN neilo in an inngaituo suok a, an ta dingin sietna tawpkhawk an tlun pha hiel hlak. A then ruok chun, Pathien thang lo a iengkhom an ni naw zie le Pathien mit nauleng anni zie an in hmu suok a. Pathien that ti dan ni si lo a an hrietna, an varna hai hmanga mi an kheng thlak top top hlak na dam, “Lalpa I thu ang pei ni rawse” ti zing si a an nuom zawng, tha an ti zawng hai an in hmasak tir zing bok si na hai, an chapona lungril hai, tlawmna nun nei an nuom der naw na hai, an thiem lei, an var lei le an qualify tawk leia hlawtling ni a an lo inngaina hai po po kha Lalpa lungril suknatu an lo ni zie an hung hmusuoka. A hmangai em leia chuong ang inngaituona hmuna a thuoi an ni zie le a hung kan thar hram hram a nih ti an hung hrietsuok chun lawmna leia mitthli leh Beiseina thar var tak el chun, hlimna mak tak leh a thuoi har nawk hlak a nih. Chulei chun, Lalpa ah BEISEINA hring nei a va poimaw de aw… Chu beiseina hring ei nei ding chun “A ram le a felna” ei zong hmasak a ngai si a. Hieng ang neitu hai tluka mi vangnei khawvelah an um thei ding am ani aw…?ka ti vong vong a.

            Mi  hmangai a  mi hnotzui lom lom zingtu Pathien ngaisak lova; indikna le Ringumna fe khela hlimhlopna hnota, ami pek ngei ngei sum le pai hai chen a, fa a dawn inrui a, Pathien thlarau thang si lova thlan tla phung khop a lam a hun ei hmang thang el chang hin, hmangaitu Pathien lungril a va na awm lawm lawm de!!

            “Thalai hai, vanglai chen in, in lungril chu hlim raw se. In lungril nuom zawng zuiin, in thaw nuom nuom chu thaw ro. Sienkhom in thaw ang pei in, Pathien khawmin in chung thu rel a tih ti hre zing ro.” (Thuhriltu 11:9)

            Dik tak chun, Pathien hmangaina hau zie, a zaidawthei zie chau ei ngaituo a, a tiumna le a lungsen nat zie dam, a lungsen leia ei hringna hai khom suk tawp a’n lau naw zie hi ei ngaituo phak ngai noh. Khawvel a hin Ringtu hai hi hmuthei le hmutheilo hai le indo dinga indona field-a ami sie ei na. Ralthuom peka ei um hai hlutna le tangkaina ei lo hriet ngai naw leiin hne in ei lo um nawk hlak a lo nih. Ralmuongna hmuna chun, sawrkar pa’n, hmoltum chau hmangin a sipai hai an duty tir a. Ramri-ah hai le raltitna hmun a hai chun ralthuom tha tha hai in chawi tir in, a tul huna hmang el thei ding in Tank le Jet Fighter hai khom ready’n a sie vong a hlak. Chuong ang bokin, Ringtu, thilthawtheina nei lo in Lalpa’n a sie ngai noh. An umna hmun a zir peiin an hmang ding thlarau ralthuom a pek pei a lo nih. Eini, hne a um hlak hai ku hin sipai Uniform a inthuom si in lamsira mafu sawrpa bulah mafu tui inhnik zie ei lo va gawp pui mei mei hlak chun ienglei in am suolin min za in mi ti reng a ta leh?

            Pathien in nina ami pek le mawphurna ami pek hai hriet chieng hi a va poimaw de! Pathien ram rongbawlna hieng-kohrana mawphurna hai dam hi nuom nuom a chang el thei a ni noh-Lalpa’n rem ami ti pek a ni naw chun. Khuong vuok ringawt khom thaw mei mei thei a ni noh. Nuom hun hun ah mi harsa le kutdaw, thangpui ngai hai thangpui el thei ani noh. Pathien in a rem ti pek naw che chun thangpui ngai pakhat khom I hma bul ah a hung tir dal ding a nih. Khawvel sin, ei fak zawngna ding hman qualification a ngai ana, Pathien sin thaw ding lem chun Lalpa’n dit dan a nei ding a chieng sa a nih. Saula’n Damaska a pan laia Pathien varin a sun thluk ang khan, Lalpa’n tukhom a ko lui ta ngai noh. A ta dinga inpezotu hai chau a hmang ta lem hlak. Suol sim si lova ngaidam inhnitu rawl Lalpa’n a ngai thupui ta noh.

            Chulei chun, khawvel inhoi chen a beiseina innghat ta lo in, Lalpa titna le inzana tak tak neiin, sim in kir ei tiu. Ama ah chatuon hringna BEISEINA var nei in Lalpa bel ei tiu.

(28^th July, 2011; New Delhi)