Babu Day thlirletna

-Lalbieksang Ruolngul

           

            Accident tuok dam mi an lo um pal ani chun ei indawn hmasa tak hlak chu, a condition, a hmun le a san hi a ni phawt hlak. Chuong ang bawk in Lekhabu tha deu le Article tha tiem inhawi le ngai nuom um hai ei hang tiem chang in ei lungril a makmaw a hung inlang hlak chu a ziektu chanchin i.e. ‘mi ieng ang am, ieng sin thaw am ti le ieng ang thiemna nei am ning a ta?’ ti hi a ni hlak.
Tulai a article ziek thiem, tiem hlaw ve em em Lalringsan Hrangchal in a ziek ‘Manipur puotienga college kai hi a tha i ti ve am?’ ti le ‘Thina varal’ ti thupui a a ziek hai hi ka tiem ve a, ka hang tiem zo hin a ziektu pa chanchin hi hriet ve chakna tak ka nei a. Thina Varal ti thupui a a ziek a inthawk hin ama hi sipai ni ding chun ringna ka nei a. Sipai a hin ieng ang a officer am ning a ti aw ti dam ka ngaituo a. Pu R.Th Varte in  ‘Rev. Thattinlien Sungte : Lalpa Sipai Tha le Ringum’ ti a ziek kha ei tiem chun a phek tawpna tieng khan ama chanchinbu lem am a ni ding aw ti khawp hiel a detail in a ziektu chanchin a um a  ami suk zangkhai hle.

A chung a ei hril ta ang khin Tarik 7.8.2011 (Patienni) Delhi Thurawn a  Pu U Chung in Babu Day ti thupui hmanga article a ziek kha a tiem anhawi in tiemtu hai ami suk thlei hle chu ning a tih. Ruoltha kan ni lei am ani ding kei khawma telephone chu ka lo dawng rawn ve hle. Chuleiin a tiemtu hai po po in an ngaituona a makmaw a um ding a ka i ring chu hieng ang lawm a awm thu suok nei tha hi tu am ning a ti aw ti le thiemna tieng ieng ang degree chen am lo nei phak ning a ta ti hi inhmai ruol lo ni dingin ka ring a, chuleiin a chanchin tawi ti ka hung suklang ding a nih.

Ei hriet ta ang in ama hi Saidan Lal (Pu Hmanglien) a nau pasal hai lai a pathumna a ni a, tuhin Directorate of Estate, Ministry of Urban Development a Assistant sin thaw lai, Vasant Vihar a um a nih. In hriet thei dan ding chun Vasant Vihar a Water Tank khel met saw lai deu khan ground floor a um a ni a, chulai vel in va fe pha leh sumphuk lai a mi lo ngir T-Shirt ban bo hak, halfpant bun, Raja a dar an hek thei ang taka in hek a lo nuoi in hmu chun, chu ngei chu Pu U Chung a nih. A hming le a chanchin hi 1987-88 vel a inthawk khan ruol thenkhat a inthawk in ka lo hriet zeu zeu ta hlak a. Zawlnei hai in an lo hrillawk ta ang ngei in, ti ang deu khan, ka lo hriet lawk ta ang ngei in 17^th February, 1991 (pathienni) khan Vikaspuri a Pu Laringai (Lambuji) tuol lai kan inhmu thut a, Delhi a eini mi lo um ta hai lai a chu ka mi hmu hmasatak ani nghe nghe. A zing thawtanni in  Pu Laringai leh kan pathum in ka sin zawm dingin Shastri Bhavan tieng kan pan a kan tlung inhnu leiin, chawhnung tieng kan report thei hram a. Ka hang in report zo charin an mi zuk posting nawk nghal a sin thaw ding kha a lo tam taluo leiin tin hun khawm ka lo hriet fuk naw a. Zantieng dar ruk inri chen office a ka um a. Office a inthawk a ka zuk suok chu tuol lai khan ami lo nghak zing a. Ka tin inhnu kha a ha chu anza deu ninaw nim, ‘ienleh iva um sawt de! I um sawt man i chawi ding a nih’ a ti a. Kei chun ‘Ka thil chawi ding chu a man iengzat dim an leh?’ ka tia, ama chun ‘kutpha chen hi chuong zat man chu ana, nguntang chen hai chu tam deu a tih’ a ti leiin kutpha chen man ding ka pek a.

  Hun a hung fe pei a ieng ti le ieng ti amani ding Pu Hrangthangvung rawi in Munirka a In kan hluo khawm khiet a, kum thum lai zet.  In hluo khawm kan ni leiin kan pahni hin khum pakhat a hin kan riek hlak a. Ama hi a office kaina chu Vasant Vihar a Priya Cinema Hall bul el khi a ni a an office a hin sin a tam rak naw leiin a sin ropui tak chu step lai a thung a Cinema en dinga hung nunghak puonbil insing deu deu a hung bil hai lo thlir hi a ni deu tak. A office kaina hi a hla naw bawk leiin zingkar hin sawt deu deu hi a zal hlak a, Inrinni le Pathienni hai lem hi chu office chawl ani bawk leiin a zal sawt bik zuol a. Anthei malam in a hang inlet vel a, tho ding ni tang a tih ei ti leh position dang deuin a hang zal tha nawk in. A zal dan khawm hi position chi dang dang hin a zal hlak a nih. Kei chun office chawl ani tho a a nuom chen chen zal raw se ka ti in ka kei tho ngai chuong lem naw a. Hun iemani chen hnung a chun a thil hmusuok chu a hung hril ta a, ‘Imu hi research ka thaw a, a na chu in zo ti hi a lo um thei naw a nih, ei in rawn po leh a suok sa deu deu a ti chu.’ Keiin a imu suok a zal mei mei ka lo sawn kha research thaw a lo ni zing ti ka hriet suok ta a. Imu chau hi ni lo in, Nunghak le Tlangval in hmangaina khawm hi research a thaw bawk a. Pu L. Keivom in hieng hin hla thu in lo inzawt vel ruoi sien khawm:-

An rieng fam changa sam ang zalin,

I zunah dairiel changlang khawm,

I run sirah thlunglu nghatna hmun,

Nunnem chantawk um thei a tim?  

Pu U Chung ruok chun, ‘Khawvel a hin hmangai tak ti hi an um thei nawh. Ka hmangai tak ka ti hi nughak 20 neka tam an ni tah a, a mal mal in ka ngaizawng tawl lai chu ka hmangai tak chu  ka lo ti tawl seng a. Anachu, ngaizawng dang ka nei nawk pha leh ka hmangai tak an hung ni nawk pei a nih. Chuleiin, khawvel a hin hmangai tak ti hi a um thei nawh’ a ti a nih. A phur zangkhai hem hem hle. Jordan ral a kai naw khawm a tuithapui ral bek chu kai hne hle ding in ring a um.

Kan um khawm lai hin tlangval vawng kan la ni leiin, U Chung hin chu nuhmei hang nei a nau hming hang phuok dam hi a nuom hlak ni awm a nih. Hieng ang hin a hang inhrosa a, ‘Nau ka nei pha chu a hming ding in, ‘Raithamuong’ ting ka tih,’ a ti hlak a. Ama hi mi zaidam, a thu khawm pawt chat vat vat ngailo, in-uoi chut a um a ni leiin a nau hai hming khawm a phuok hman hma in mi dang in an phuok khal pei a; tuchen hin nau hi zat hi a nei ta a chu Raithamuong hming chawi tukhawm an la um nawh.

Vawikhat chu Vikaspuri hai khin, Inrinni zan zat hin vengbuk inkhawmna an nei hlak leiin U Chung hi Speaker ding in an hung ruot hlau a. Chuonga speaker a an hung ruot si leh a zing pathienni a ni bawk a Shiv Vihar Mission Field a fe malam in ti in Pu Samuel Ruolngul leh kan pathum in Vikaspuri tieng chun ka fe ta a. Vikaspuri kha zantieng nisa a lan sang fut in kan tlung a.  Inkhawmna ding hi Pu Suothang in, Panchvati a ni a, Panchvati kawl el a hin Rose Apartment a um bawk a. Hi Rose Apartment a hin U Chung in a i hriet ngai nunghak pakhat a um ve a. Chu nu in a chun Ar pum khat kan inchawk a zantieng bu kan fak a. Kan bufak chu inhnik kan lo ti deu am a ni ding kan inkhawm ding khawm kha kan lo theinghil a.  Kan tlung chun an lo inkhawm zo der ta a,  anachu vangnei tlak tak in an lo la tin dar naw deu.

Zuk hril nawk pei in la zan khat chu dar 9 pm vel in U Chung in ami hung phone a, hieng hin a hung hril a, ‘zing nawk nawk Inrinni zan khin ka in a Saidan po po bufak khawm rawt a ni a, chu taka ding chun Chief Guest i ni ding a nih. In rengin in hung ding a nih, Video Camera hung chawi bawk la’ a hung ti a. Inrinni a hung ni chun kan nu le ka nau nu ka thuoi a kan va thang ta ngei a. Programme kan hang tan in a khawnbawl lai a mi Pu Lalremruot Nungate an conduct tir a, ama kha a khawnbawl hai le khan chair a inthung in short speech an nei in sawk zut a. Kei Chief Guest ding a an mi fiel pa kha thungna hlak mi pe ta lo, thuhrilna hun khawm mi pe ta bawk lo, tuol kil lai khan ka thung ve ta mei mei a. Programme kan hang zo khan, ka suosal ta a, ‘nangni rawi hi Chief Guest ding i nih’ in mi ti a, thungna hlak mi pe lo cheu thuhrilna hun khawm mi pe bawk lo cheu ka ti a. Chu phing chun  Pu U Chung in hieng hin a hung ti a, ‘hriet chu ka hriet zing a nakie hang ko in lang che ka chanchin ngawt mi hril pek i tih ti kan lau a ka hrillang nuom ta naw a ni kha’ a hung ti a.

Zan khat chu ka inah a hung leng a, Delhi Thurawn a Doctor an mi ti hi chu ka nuom bek bek naw a ni aw, nang a lei tak tak a nih a mi ti a. Nisienkhawm,eini zohnathlak hai lai chu ama naw hi chu hienga subject pahni a research thaw hi an um meu naw a ni el thei. A chung a subject pahni ei hung suklang hai bakah hin subject dang hieng, ‘Nughak lai a an hrisel le hrisel naw hriet thei dan’ khawm research lo thaw sien khawm Doctorate Degree a lakna ding a hin subject pahni khawm ni sien a hun tawk hle in ka hriet. A research thaw bak a hin Article a ziek hai reng reng hi tiem hlaw le belchieng dawl tak tak vawng an nih. A subject hai hi an fuk thei bek bek bawk a ka naupa hming a mi phuok pek ang el in. Chuleiin, a ruolpa, Eloi Lalrawntling pa in Doctorate Degree holder ni zing sienkhawm inphalamna um der lo in mansapui sip in Doctorate Degree kan hlan nawn a nih.