Pages

Monday, July 4, 2011

Vengbuk Chinchang


Vengbuk Chinchang : A Tale of Munirka
-Lalhmunlien Darngawn

            Zingkhuo a hung var a ka tho chun thlasik nisa lum awi dingin kan terrace ka pan a. Tieu sum sa mup karah turnipui a hung inlang kek chun Munirka vangkhuo chau a khaw in ka zuk hmu el a. Kei hlak chun mak ti em em in ‘Ka ngirna hi hmun pawimaw a ni el dim aw…!’ ti’n ka’n ngaituo nasa hle a. Sienkhawm, ka sandal chu ka hlip ta chuong em nawh. Inlarna ni naw sienkhawm hi taka ka lungrila thil hung inlang hmasatak chuh
‘Munirka hi sinthaw mi le lekha inchuk mihai tadinga hmun pawimaw pakhat ve a ni ie’ ti hi a nih. Competitive exam pe dinga inbuotsai hai tading khawma Coaching Center ringtlak tak tak iemani zat a um bawk a. “Eini Hmar nauhai laia sawrkar sin tha tak tak lo hmu ta hai khawm Munirka a lo intan deu vawng an nih” ti inla khawm inkhel kher naw nih. Chuleiin, Munirka hi ralkhata lo inkhi (judge) ringawt chi a ni naw a, belchieng a dawl a nih. I belchieng naw chun rulpui phingpui sunga ‘an ri ret ret’ I hriet thei awm tlat si naw a…!!
            Munirka hi South Delhi tienga um a nih. A veng/khuo umna an laili el chau nilo in khawrsaw lakna ding khawm a remchang hle. Pansak-Pantlang elah hmeruo inchawk ding a um ran bakah Thingtlang hme chi tinreng iengtik lai khawmin hmu ding a um a. Sathu, Ngathu le a thu thei po po a kim vawng a ni tak. Tlangmi ngei, dawr kaia hieng ang thil chereka sumdawng kiltinah an um far ta bawk. Chun. Thlaihna le hmeruo chi dang dang hmun dang neka inman le tlawm lema inchawk nuom khawma Wednesday Market (Vasant Vihar), Friday Market (Sector-I, RK Puram le Sunday Market (Indra Market) a hai inchawk thei a nih. Ke a fe phakna vawng, minute 15-20 lawn vel chau an ni tawl a. Lenruolhai leh “Gawp Thet” malamin hmeruo inchaw dingin market ei pan a; Gawp inhawi ti taluo in ei ti hma’n a hmun ei lo tlung der el hlak. Ditkhawp lo taluo in a chang leh “Ei market fena hmun hi Noida tieng dam nisien aw…” kan ti vawng vawng chang a um lem hiel hlak.
            Munirka remchangna em em chuh Delhi a hmun pawimaw thenkhat le vengbuk dang, hieng: Najafgarh, IGI Airport, Nehru Place, AIIMS, Safdarjung Hospital, ITO, India Gate, Vasant Kunj Shopping Mall, DU South Campus, South Ext., Mehrauli, Moti Bagh, Saket, CP, Uttamnagar, le a dang dang khawm direct bus a um vawng a nih. South Delhi a DU College atam lem hai khawm bus in awlsam taka tlung thei vawng a nih. Chun, university inlar em em, Jawaharlal Nehru University (JNU) hlak zun le ek thak phakna chau a ni bawk. Chu chau khawm chu a la’n nawh ie…, him tak le inrang taka pawisa thawnna (Western Union Money Transfer: Local) khawm a um nghal! Abikin, inchuklaihai tadingin a varzang hle. Pawisa inrang taka thawn I nuom a ni chun Munirka Val-upa, Pu Thuoisuok (+919899242468) pan el rawh. Unau piengpui in sawn thei rak khawpa biek inhawi a ni sawh!!
            Val-upa pali zet umna vangkhuo Munirka hi Delhi a Hmar nauhai tamna tak a ni a, sungkuo a um ruok chu an tlawm hle thung. Sienkhawm a um a sun hai hi an in phal em em a, Kohran le khawtlang tadinga mi tangkai an ni deu vawng a nih. Chun, Delhi a vengbuk dang danghai let tamin Munirka a hin North-East hnam chi tin an um a. Voter ID nei iemani zat zet an um ta bawk leiin inhma nek khan chu vaihai ngaisak khawm ei hlaw deu ta nisien a hawi. Uor deu hleka hril chun Munirka constituency a MLA nei thei ding khawpin ei tam ve ta a, North-East Autonomous District Council chenin nawr inla khawm a awm vang vang an tah. Thenkhat lem chun mani ta ang a ngaina an nei lien ta hle nisien a hawi. Fiemthu titakin, “Munirka khawm vai an tam ve taluo ta a anhawi ta naw vawng” an lo ti hiel a nih.
            Chuong lai zing chun, inhluo an insawn zatin a suokhai nekin a lut thar hai khan a hluo man an pek rawn met met pei a, inhluo man a pung hrat hle. A um nghet deu hai khawm kum 1-2 danah chu an sungpung pek zing tho bawk. Tulai a inhluo man tlangpui chu: Single Room Set (Toilet, Kitchen & Bathroom attached)-Rs. 4000-5000, Double Room Set (Toilet, Kitchen & Bathroom attached)-Rs. 6000-9000 inkar vel a nih. Fiemthu deu meta hril lem chun, Nunghak attached khawm um vawng tang a tih. J Vangnei chun DDA flat khawm hmu thut thei a ni a, a hluo man ruok chu to met a tih.
            Friday zan zatin Department of Music & Youth Affairs, HCFD huoihawtna hnuoiah Thalai Inkhawm nei hlak a nih. Tulai lem chu khawvel huopa lekhabu inlar, ei nitin nun a dinga tangkai em em “The Purpose Driven Life” Pastor Rick Warren in a ziek chu thla tina Zirtawpni Vawikhatna le Vawihnina haiah inchuk zie a nih. Hlawkpui ding a tam a anhawi thei hle. Discussion/Interaction type a nei a ni hlak leiin boruok a hring (lively) thei em em. A kar nawk Zirtawp zan ding chu tlumte thlirin ei lo thlir a ni deu tak. Chun, rawngbawlna an dar zau lem beiseiin thlatin a Zirtawpni nuhnungtak chu English Worship Service a hmang hlak a ni thung a. Hmar tawng hrelo ei ruol le pai, ei thawkpui-ringtu/ringnawtu a nuom taphawt hi zan hin hung thuoi thei a nih. Hi program hi a hlawtling pei theina ding chun mitinin a hmang tangkai dan ki a thang ei lak seng a ngai a nih.
            Ei hril ta ang khan, Munirka hi Delhi a eini Hmar nauhai tamna tal a ni leiin inpan/inkantuo a awlsam em em. Kawngkhatah thlamuong um hle sienkhawm a huntawk/chintawk ei hriet naw leiin ra tha nekin ra thalo hriet ding a tam lem a, a pawi takzet. Chun, thil iengkim, a setak a’nthawka a thatak chenin a um vawnga, a hmang thiemnawtuhai ta di’n “Boralna” a’ntlun thei bawk. Mani in control thiem a pawimaw hle. Ei thukharna dingin ei hrietzing dinga ei dit chu hi hi a nih-Khawlai hmunah/vengah khawm um la, Delhi puotieng khawm lo ni rawse, nang le nang in “Discipline” thei naw chun I tadingin ‘Metro City’ hi ‘Setan Tubau’ a a’nchang lem ding a nih. ‘Ek-Tum’ chau suk lien lo in ei ‘Thil-Tum’ khawm suk lien ei ta, ‘Metro city’ hi hmang tangkai ei tiu.
(29th June 2011)

Editor’s Note:
Munirka hi RK Puram Sector V, IV & III, IIT Delhi Campus, Ber Sarai, JNU le Vasant Vihar vengbuk/khuo hai in an inkuol tuok a. A area zawng a en chun vengbuk lien lo te a nih. Amiruokchu, vengbuk danga keng zat zat, a neka tam lem hman a keng ve tho a nih. Delhi a hmun man a to em lei khawm hi ning a tih sizing an thiem em em. Google Earth hmanga a satellite image ei zuk bi chun hi kawnga Tokashai thiemna inthuk zie hmu thei a nih-A bit hmarh el! A hminga Park pathum um ve hai ti lo chu hmun awl/ruok hmu ding em a um nawh. Chuleichun, a umchilnawtu le la lenglut ngai beklo hai tading chun inhmang a awl em. Munirka I la hmelhriet bek naw a, I lo hung fang nuom a ni chun a thawveng zawnga landmark hrietlar deu deuhai chinchang tawite te ei hung tarlang hai hi lungril suk hadam malamin zuk bi la, I la sawr tangkai ngei ka ring tlat.
i)  Aggarwal Sweets: Suotieng dep, Nelson Mandela Marg (Vasant Kunj panna lampui) intanna junction laia um a nih. A hnung chara hin Slice of Italy restaurant a um bawk.
ii) Capital Court: Sim-Sak tieng dep, HCFD inkhawmna Apostles Methodist Church, RK Puram, Sector-IV opposite chara um a nih. A sir chara hin thimbut lai a hril hlaw em em ‘Complex’ kha a um bawk.
iii) Canara Bank: Capital Court hnung chara um a ni a, ATM a um nghal bawk. Vangduoi thlak takin Tuithaphai a ei ATM neisun ang elin, a lun luota ‘Out of Cash’ zing zing a nih. Chun, a ep zawng lampui khingtieng pangah HDFC Bank ATM a um ve bawk.
iv)  Dust Bin: Vasant Vihar ep chara um Mandir hnung a park (Vaihai ti dan chun ‘Parak’) sira um a nih. A hming hmusit um sienkhawm mi tam tak tadinga malsawmna, lampui hriltu pawimaw tak a nih.
v)  Gurudwara: DDA Flats, Munirka le Tokashai lalram Munirka Gaon thehrantu lampui, Capital Court bul charah intana JNU main gate hmatuok lo deu a tawp lampui chenve vel chara um a nih. Hi taka inthawk hin Munirka a Thalai Inkhawmna (Basement) paw a awl tak. Private company a sinthawhai pick-up point pawimaw tak el a nih.
vi)  Anupam Restaurant: Aggarwal Sweets hnai tieng, RK Puram Sector-V le inepa um a nih. A sung fa a dawn dinga lut chu ei lo um ta khawma la tam naw hle’ng ei tih. Amiruokchu, Delhi a Kum 1 chungtieng lo um tah; Munirka hung sir hlak phawt chu a hre naw mang um naw manih. A hming inlar ang hu hin an hlawk phak dim ti chu ngaituo tham tak a nih.
vii) Munirka Airport: Munirka vangkhuo a ka personal favourite landmark, Munirka lailina tak a um a nih. A sir ki tin a inthawk hin lamte (galli) pali a’nzam suoka, hienghai hin Munirka khawsunga lam dang po po a ting mat vawng a nih. Hi airport dangdai tak hi a history khawm sui tham tak um in a’nlang. Asanchu, khawvel airport lai po po a lun pawl tak ni ve si, vawikhat khawm vuongna la tum ngai thak lo an nih. Phengphelep le Va-Ak ruok chu an tum zeu zeu. Hi airport intan dan chungchang a hin theory langsar bik deu pahni a um a, zuk bi thuok thuok ei tih.
a) Hmar Concept: Hmar school of thought hai ngaidan chun Munirka Airport hi 20th Century tawp tieng a intan a nih. A hming khawm hi Pu Dr. U Chunga hai ruolcham awmthusuok ngei ni a ngai a ni leiin suitu tam tak chun a patent/copyright khawm Hmar nauhai chan ding hrimah an ngai.
b) Thadou Concept: Ipi Awng concept hi suitu tam tak mak ti a kai a, an pawm naw tlangpui. Hi concept dungzui chun ‘airport’ ti thumal tak hi ‘eh pawt’ ti a inthawka hung suok in an hril. Hi lai hmuna hin ek tinreng-a tum, a tui, of man, of animals-a tam thei em lei a hung intan angah an ngai thung a nih.
DT’s View: Ei hriet va dan chinah chu Pu Chunga hai rawi lo phuok a nih. Hi lai hmuna hin zanah boruok lum ningtelin Munirka putar ruol, a then hnuoiah, a then khum daw in, an zal tlar duol hlak a. An khawsak chu airport le rel station a zalhai leh an hung tetmil ta a. An ruolcham karah hilai hmun hrilna ding hin fiemthu’n ‘Airport’ an hung ti tan a. Chu chu hung indar zau peiin tlangmi hnam danghai lai chen khawm a hung inlar pei a. Tu meu hin chu vaihai meu khawma tam tak chun airport an ti ve tawp el an tah. Kum bul lai deu a ei unauha’n Munirka a siet a tuokna le inzawma coverage thawtu News Channel pakhatin a local mi thenkhat chuh interview an thaw tawl a. Chu laia pakhat chun, “North-East mihai hi Munirka a hin an pung hrat em em. Hmun pakhat khawm a hming taka ko lo in ‘airport’ an ti a, tu’n chu a local mi tam tak khawma ‘airport’ kan ti ve el an tah” ti’n hi lai hmun chungchang hi a hung hril lang ve khiet el.

[DT 3/7] 

1 comment:

  1. Large number of candidates take these exams, competing for limited posts.Both Objective & Conventional Sections will cover the entire syllabus of the relevant engineering disciplines viz. Civil Engineering, Mechanical Engineering, Electrical Engineering and Electronics & Telecommunication Engineering.
    Gate Coaching
    IES coaching
    Minimum qualifying marks has to be obtained in Objective type papers for checking conventional papers.
    IES cutoff marks are available at website. You may contact student counselor in case you need any such data related to ES examination, IES cutoff, IES Question papers, IES solution, IES interview question.IES 2013 examination pattern are same as IES 2012, Examination difficulty level, cutoff and paper pattern are almost same.

    ReplyDelete