Pages

Tuesday, May 3, 2011

Mother's Day Chanchin - Ramthienghlim Varte


Ka chintea inthawk vawisun chena hiengang ngirhmun insanga hlangkai ka um hi ka Vantirko, ka Nu a inthawka hungsuok vawng a nih. Nu ka hmangai che”. - Abraham Lincoln

Hungtlung ding May 8, 2011 hi Mother’s Day tia Kohran tinin ei hmang ding ani a. Thil hrim hrim a bul intan dan le a thiltum ngaituo loa khawlai thu lawrkhawma hril mei mei ei ching hlak a, thawsuol khawm ei hau reng a nih. Chuleiin, Mother’s day a hung intan dan le a thiltum hre a ei hmang thiem theina ding le ra thatak khawtlang le Kohran-ah an suo theina dingin thahnemngai takin tawite chauh ka hung ziek a nih.
Mother’s day hmusuoktu chuh Nunghak Anna Maria Jarvis ana. May 1, 1864 khan USA, West Virginia state Grafton simtieng kilometer 4 vela hla Webster khaw chite-ah khawvel var hmuin a hung pieng a. A pa Granville le a nu chu Ann Maria Reeves Jarvis hai an nih. A nu hi Kohran le khawtlang ta dinga thahnemngai mi ana; ama rawiin Mothers Day work Clubs indinin an khuo le hmun dang dang a khawtlangin hriselna tha an nei theina dingin kawtthler, lamlien, lamkawla tuiluongna (canal) hai sukfaiin mipui ta dingin nasatakin sin an thaw hlak a. Chun, a piengna khuo Webster le Grafton area hi kum 1861 vela American Civil War a um lai khan hmun pawimaw tak le infepawna railroad Center le dang danghai hmun ani leiin indona a hliem mi tam tak an um a, chuonghai enkawl le sawmdawlna sinthawin a nu Ann Maria Reeves Jarvis chun Women’s Peace Group indin puiin mi tam tak anlo thangpuia an hringna sansuokin an um nghe nghe a nih. Chuonglai chun Anna Maria Jarvis chuh Grafton public school a kaiin a seiliena, Mary Baldwin College Staunton, Virginia ah a graduate ve a nih.
Vangduoi tlak takin kum 1902 khan apa’n a boralsan ta leiin hi hmuna inthawk Philadelphia tieng an insawn a, a nu chun May 9, 1905 (May Pathienni vawihnina a nih) khan a hei boralsan nawk nghal a. A bei a dawngin buoina sumpuiin a tuomvel takzet a. A nu ruong chunga khawvela nu lo thi ta (a nu thangsain), nu nilai zing le la hung ni dinghai inzana le hrietzingna dingin thil iemani tak thaw dingin thutiem a nei nghe nghe a. Nu le Pa boa nun hmang chuh harsa ti em emin a nghatna tieng tieng a tawp vawngin a hriet a, mumal lo takin hun iemani chen chuh a um ta a. Kum 1907 a nu thi champha vawihnina May Pathienni vawihnina chun ama ngainatu le ruolthahai ko khawmin a nu thi champha inserna a nei pui a. A nu ruong chunga thutiem a nei ang khan alo ngaituo lawk ta reng Mother’s Day (Nuhai ni) tia inser hlak dinga a nuom thu chuh hi ni hin a puongsuok ta a. Fekhawmhai chuh an lawm em em a, an khawmna Kohran St. Andrew’s Methodist Episocopal Church, West Virginia thuoituhai leh inrawna hi ni hih Mother’s Day a puong dingin an ngaituo a, hnina an siemzui nghal a nih.
An kohran St. Andrew’s Methodist Episocopal Church, West Virginia-a thuoituhai khawma anlo remti leiin May 1908 Pathienni (Sunday) vawihnina Mother’s Day tiin an inser tan ta a. Hi kum vek hin America Young Men’s Association hai chun U.S. Senate ah kumtina May Pathienni vawihnina chuh Mother’s Day a inser dingin nasatakin an nawr nawk ta a. U.S.A-a state 46 Canada le Mexico thangsain an hung inser ve vawng nghal a. Hienganga boruok a hung um pei leiin Anna M. Jarvis khawm thildang buoipui taloin America rama Kohran pawl hrang hrang, politician, sumdawng hausa, milien le pawimawhai inhmupuiin lekha thawn le theitawpa lo zawmpuive dingin hma a lak a. Kum 1912 General Methodist Conference, Minneapolis chun Anna M. Jarvis chuh ‘MOTHER’S DAY’ hmusuoktu (Founder of Mother’s Day) tiin an puong ta a. Hi kum vek hin a umna state West Virginia Governor (Bawrsap) William E. Glasscock chun official-in May Pathienni vawihnina chuh ‘Mother’s day’ tia kum tina hmang dingin a puong ve ta a nih. Hi hi ‘Mother’s Day’ hung intan dan chuh a nih. Chuleiin, Mother’s day a hungtlunga pha pitar le nu tam tak inkhawma fe theilohai Anna M. Jarvis-in ama sum sengin Biekin ah a thuoikhawm hlak a, thilpek ama siem ngei hai hung chawiin inhlanna a nei hlak.
Chuongang peiin kum 1914 khan U.S.A. Congress chun Join resolution lungruol taka neiin May Pathienni vawihnina hi ‘Mother’s Day’ dingin alo puong ve ta a, American President Woodrow Wilson chun suoi keiin ni pawimaw, mi po po inser dingin an namdet ta a nih. Chuleiin, vawisun chenin U.S.A. president chun kumtinin hi ni hih Mother’s day a puongin ursun taka inser a nih. “The congress, by a joint resolution approved May 8,1914 has designated the second Sunday in May each year as “Mother’s day”…Now, Therefore, I, Barack Obama President of USA do hereby proclaim May….and I call upon all citizens to observe this day with appropriate programs, ceremonies and activities…” tiin tuta USA President nilai zing khawmin tukum a Mother’s Day hnungtlung ding khawm a puong a nih.
Hun a hung liempeia, nu hmangaina inthuk taka inthawka hung piengsuok, nu hlutzie, nu inza umzie pathien thu le inzawma ursun taka inser ding ti kha thangtharhaiin a hlutna, a thiltum le a hung suok dan ngaituo phakloa Greeting Cards, Gift, le thuomhnaw tha thahai inpetuoa mi tam takin sumdawngna hmangruo a an hmang ta leiin a hmusuoktu A.M. Jarvis le mipui thlek dan an ang thei ta naw a "I wanted it to be a day of sentiment, not profit…" ti’n kum 1920 khan New York Governor Al Smith Court-ah khingin an insik bur bur pha hiel a nih.

Nuhai hi ei pienga inthawka hmangai taka mi enkawltu anni leiin hienganga chawimawi a hmangaina le inzana inhlan chuh an phu hrim hrim a nih. Lungngai nia mi thlamuongtu, lawmna ni le hlawtling nia mi lawmpuitu le khawlai khawm um inla tawngtaina a mi san hlaktu anni leiin inza an umin chawimawi tlak an nih. Hi ni hmangdan hi an ang tawlnawa, eini lai chun Biekin ah Parthi inhlanna dam le thilpek chi hrang hrang ei siema. Khawpuilien a hai chun an nu hai Hotel lien a dam thuoiin bu an fakpui hlak a, chun hi ni hin chuh insung pa le nau haiin nu sinthaw ding po po thaw pekin duot takin an in-awl hlak.
Chuleiin, Mother’s day umzie ei hung ziek hi thataka tiema hungtlung ding May pathienni vawihnina i.e. May 8, 2011 hi MOTHER’S DAY an ta leiin a umzie buoinuoia hril lo dingin hriet ang ang tawitein ei hung ei hung tarlang a. Kohran tin Mother’s day programme siemtu hai po po hlimtlang taka hmang sengin ditsakna kan hlan. (April 27, 2011)

No comments:

Post a Comment