Lekhathawn

            A hnuoia lekhathawn hi Fukushima (Japan) a um Ha Minh Thanh in a unaupa a thawn a ni a. Ama hi Japan ram lirinhning nasatakin a nawt lai hun a Nuclear Power Plant lai vela police sinthaw a nih. A lekhathawna a ziek Japan naupang pa lungsiet umzie le a fel zie hi entawn tlak a ni ngei. Hi naupang lungril ang hi Hmar hai hin hang put tawl inla chu ei ram hi vanram thlafuol ah ei siem el thei naw dim a nih!

Hun harsat le beidawng um tak laia naupang chite kum 9 mi chau hman hieng ang lungril hi a nei chun a ram (Japan) hi lo changkang naw ding ziezang an nawh.

Unaupa,

            Nang le i sung hai in dam tlang pei maw? Ni tlawmte liemta a inthawk khan thil iengkim chu buoina in a sip a. Ka mit a ka hmu le ka lungrila ka hmu sun chu ruong ngawt a nih. Kan reng el a nikhata darkar 20 sin kan thaw hlak lai zingin nikhata darkar 48 um sien ka la nuom rawp, mipui rawng kan bawl sawt theina dingin. Tui le electric meivar hmu phak lovin kan khawsa a, bu fak ding khawm kan tlasam ta hle. Mipui beidawng tak tak hai chu hmun danga thak dinga thupek kan hmu hma in kan thak sawn thei tawk tawk.

            Tuhin Fukushima, nuclear power plant a inthawka km 25 a hla ah ka um a. Thu tamtak hril che ka nuom, amiruokchu, hril vawng thei che ka ni nawh. Hieng thu hai hi hril zo vawng ding ni lang chu tiemani sei tak, buoina rapthlak tak tuok mek mihriem hai inlaichinna thu le an khawsakdan hai, a bu a siem khawp ni ngei a tih.

            Hi lai hmuna mipui hai hi hawihawmna, zangaina le lungril thatna insangtak an nei leiin buoina chu rapthlak hle sien khawm hadam takin an um mek. Nisienlakhawm, kar khat hnunga chuh thil iengkim fel taka enkaina sin le mipui hai enkawlna sin chu mumal takin la thaw zing kan tih ti ka tiem ngam ta nawh. Chu el khelah, mipui hai hawihawmna, zangaina le lungrilthatna hai chu phingtamna le dangcharna haiin a hnawt hmang hun a tlung chun an damkhawsuokna dingin iengkim la thaw ngei an tih, mihriem an ni ve tlat si a. Sawrkarin fak ding le damdawi hai boruoka inthawkin pek tum zing sien khawm tuipui lien tak chunga chi tlawmte tlak ang chau a ni ding si.

            Unaupa, ka lungril tawk em em el, thil pakhat ka tuok a. Hi thil hi Japan naupang chite pakhat chanchin, kei anga puitling inti hai mihriem khawsakdan ding min chuktirtu chanchin a nih. Vawizan khan, grammer school chite pakhatah mipui buoina tuok hai kuoma tlawmngai pawl haiin fak ding an sem thangpui dinga tirin ka um a. Fak ding la dinga mipui intlar tamtak hai lai chun chu naupang kum 9 mi chu ka hmu hlau el a. Zakuo ban buol le kekawr bul bun a nih. Zan boruok dei tak karah chu naupang chu a tawp takah a ngir leiin a vel a tlung hun a chu kan thil sem kha a bo vawng ta ka ring a. Chuongchun ama chu ka va biek ta a. Lirhning rapthlak tak a tlung lai khan schoolah a um thu a mi hril a. An school a inthawka hnai te a sinthaw hlak, a pa’n ama thuoi dinga inhmaw taka a car a tlan lai taka tuifawn (tsunami) hrat takin nunrawngtaka a fen hmang lai a hmu thu a mi hril bawk. A nu umna kan dawn ta pei a. Ama chun an in chu tuipui kam el a um a ni leiin a nu le a sang chu an him a ring naw thu’n a mi dawn. A sung le kuo dang hai chanchin kan dawn nawk chun chu naupang chu naw tieng ngha in a beidawng mitthli sur chu a hruk a.

            Naupang chu dei ti leia an thin hlawp hlawp leiin ka zakuolum chu hlipin kan hak tir a. Chu lai tak chun ka fakthei mansa ka pek ta a. Ka pek lai zing chun, “I vel a tlung huna chuh kan thil sem hi a bo el ta thei a, kei ka chan ka fak mahla hi fa rawh” ka ti a. Naupang chu ka hma a kun in ka thil pek chu a lak a. Fak dinga ka pek chu a fak nghal ka ring vei leh a fak el nawh. Fak ta nekin a tlar hmasa tieng fak ding an sem mek umna tieng chu  a pan nal nal a, a thil chawi chu a va sie dai el. Chuphing chun, mak ka ti ta em em a. Iengleia fak dinga ka pek fa lova a dang hai la va sie sa el am ani ti kan dawn ta chawt a. Ama chun, “Kei neka phingtam lem mi tamtak ka hmu a. Ka va sie sa lei khan inruol takin chuong mipui hai kuomah sem a ni ding a nih” ti’n a mi dawn a. Chu naupang rawl chu ka hriet charin mipui haiin ka tap lai an hmu nawna dingin naw dang tieng ka ngha vat a.

            Chuong ang naupang kum 9 mi chau, hawihawmna mawi tak le mi hai tadinga inpekzona insangtak nei thei naupang hring suok theitu le dawn tlei theitu ram chu ram ropuitak a nih, a mi hai ngei khawm chuh.

            Nang le i sung hai kuoma ka ditsakna kan hlan cheu. Ka sinthaw hun a lo tlung nawk tah.

            Ha Mihn Thanh