Pages

Monday, November 28, 2011

Hmar United


-E.Ramngailien Lungtau

            Nikhat lai el khan Ambedkar Stadium, New Delhi hmun a footbal pet ka en lai chu pa pakhatin a mi hung chibai a. Jersey number 13 kha i’n naw? I khel thra khop el. Nangni hih, HAMAR hai in ni maw?
Yes, Brother we are HMAR not HAMAR, tiin ka dawn a. ‘Northeast ah ieng state a um cheu?’ tiin a min dawn nawk pei a. Kei chun, “We are from Manipur, Mizoram, Assam, Meghalaya and from here and there” tiin ka dawn a. Kanin nui tat ve ve a. “This is my first time to hear HMAR Tribe. Any way, nice talking to you” tiin kanin thre nawk nghal tah a. Ka lungril chun chu Manipuri Naga papui chu a va mawl lawm lawm de aw!? HMAR hnam an um a nih ti khom lo la hre reng reng lo. A General Knowledge (GK) chu a va weak lawm lawm de! A va mawl de aw!!! ka ti a.
Inkhel chu kan en sunzawm nawk nghal tah a. Mipui chun GOAL!!! GOAL!!! tiin an khek dur dur a. A thren chun MAR RO! KAU RO! PEK AW! PET ROH! tiin an khek thrup thrup a. Hmar trong tak hlawk a khek “A BALL DA DOK TA RO……, A KE PET BONG ROH!!!” rawl khom chu ka zuk hriet nawk pei a. Boruok an sang, an hoi nasa. Ball pet ennuom a tling takzet a nih. Anachu, kei ruok chu ka mitin khelmuola inkhel chu ka mitin en ran de sienkhom, ka ngaituona ruok chu thil dang dei-ah a um lem si. Manipuri Naga papuiin HMAR hai hih ka voikhat hriet na cheu a nih a ti khan ka lungril ngaituona a suksip lem tah a nih.
Hi pa hih kum 50 bor vel mi a ni ka ring a. A thuom dan a en chun pa mawl bek bek chu a ni ring a um nawh. Kamiz le smart pant bun, inthun muk ve tlap chu a nih. Anachu, HMAR ti a lo la hriet ngai de naw chu a mak ka ti hle el tah a. Hi papui G.K hih a chau hle lei am ani ding, HMAR thumal hih G.K ah a la chuong phak ve naw hrim hrim lei!? A dawnna indik chu a pakhat lem lem chu a ni awm si a. Kei le ka hnam chu ka zuk inngaisie pui rum rum Rule 57G tah a. Hmar trong hmang hai a bȗm a ei cheng na tak chu Churachandpur phairuom khi a ni ring a um a. Mizoram-ah hmar thisena insieng ei tam amiruokchu, Duhlian (Mizo) trong hmang ei ni tawl fur. NC Hills-ah MLA ei la nei phak naw deua chu number ei tam ve khop el. Meghalaya-ah HSA khom registered ei nih, anachu Hmar trong hmang, hmar-nau iengzat chie’m ei um ka hriet nawh. Hmar khuo iemani zat chu ei um. Delhi le khopui dang dangah ei um chek tawl bok a. Vairampura um po hih sang nga ei tling ring a um nawh. Hieng po po ei thlir ani chun Churachandpur phairuom khi hmar trong hmang- Hmar nau hai ei tam na tak ani ring a um ngei a nih. Tukum khom HSA, Joint headquarters, Delhi hmalakna zarah 5th NE Tamchon Football tournament-ah ei thrang nawk ngei kha a ni a. ccpur anthok khomin mi 8 lai ei inkhelthiem-hai eiin cha suk ve a. Thruoitu hai hmalakna inpakum ka ti tak zet a. An hmalakna tamtak lai, kum danga HSA FC, Sinlung HSA FC, Siinlung FC ti hming puta Football Team eiin din hlak kha tukum chu HMAR UNITED ti hming an hung input tir lem ta hih kei ka mimal ngaidan a chu inpakum ka la ti tak a nih. HMAR UNITED ti hin ei hnam a fun khawm hne hle a, hmatieng peiah inthuruolna khom a choktho nasa hle ka ring.  Chu le inzuol  pei chun chun“HMAR UNITED” ti thupui hmangin thu ka hung sep pha hiel chu an ta hih. Hei hril sunzawm pei ei tih….
North East Thamchon Football Tournament a hin Final voi hnih ei lo kai ta a. Tukum khom 3rd Place ei lak nawk a. Pathien kuomah lawmthu hril mawl mawl ei tiu. Hi tournament nei ta po po-ah prize money a’thok ringot khomin cheng nuoi thum vel ei hlaw dok phak tah a. Ei duoi naw hle! Champion ei ni hun khom a la tlung ngei ka ringhla nawh. Players-hai inpekzo-na entawnthlak a tling takzet. Nu le Pa, mimal le Pawl chi tum tum ha’n tha le zung, sum-le-pai le a trul na na-a an mi thrangpui hlak leia hieng po po ei thaw thei chau a nih ti hre sa bok in la nuom a um. Kei ka mimal a’nthol khomin an chungah lawmthu tawp loin ka hril mawl mawl a nih. Chu bak chu an le;  E Khai, Veng tieng a’nthok players eiin cha hai tlawmngaina zozai hih Hnam-pasalthra zie ti naw ruol an nawh. Viral Fever suolin India khawpui, Delhi hmunah hmarram an lak mek. Tlangval thawveng tak tak ding vong damin ei lo ngai pal ani chun ei hriet suol der ti na a nih. Nu le nau maksana hung khom an um. (Delhi Nunghak hai lo fiemkhur deu ro aw!!!).
Hi hih hril ka nuom. Ball pet mai mai i lo ti khom a ni el thei, Sports inhniklo mi khom i ni thei, amiruokchu ei ball pet a’nthok “HMAR” la hre ngai derlo haiin an hriet phutna a ni meu si hin chu i nadar chu deng ve hrim hrim dingin ka ditsak che. Gospel Chanchinthra’n kum zakhat sung hi chen hih HMAR hman a mi chawikang tah a nih ei ti a ei ring a ni si chun, Football / Sports hmang hin tu ta inthok kum 100 hnunga chu ngirhmun insangtakah a mi dawmsang ve ding a nih ti chu ei ring sa ngai hrim hrim a tih. Chu ngirhmun chu ringna mita zuk hmu el tum loin INTURUOLNA hmang ngei hin pet dawk tum lem chu lampui indik ni lem ngei a tih.
Manipuri Naga Papui bok kha leh…. A hming loin dawn lang chu a hming khom hei ziek lang ka chak vei leh, tawi fel lem thei bok a ta. Ka loin dawn naw leiin a poi ta bak el. Manipuri naga papuipa kha ei hei ti nawk pei ei tih. Hmar trong thumal a nakawrin a la hriet ngai naw a. Lalruotmawi hai, ICI Central choir hai khom Mizoram-ah anin lar vei leh, an hlasak ngainuom a um vei leh; iengda a la ngaithlak naw reng reng am a na!? salah! Ka ti nuom vong vong chu ti…. Tuta trum chu Football chaua inruolsikna a ni naw a. Athletics, Tug-of-war le Arm wrestling competition khom TNSD chuna huoihot a. 1st November, 2011 khan hieng inruolsikna-hai hih nei a nih. Hi tak a khom hin HMAR UNITED chu lawmman larawn tak ei nih. 100 metrs Race (Men)- 3rd Prize, 200 metrs Race (Men)- 3rd Prize, 200 metrs Race (Women)- 2nd Prize, Arm-Wrestling (Men)- 2nd Prize, Arm Wrestling (Women) – 2nd Prize le Tug-of-War (Men)-WINNER lawmman hnesawtakin ei lak a nih. Tug-of-War a lem lem khan chu Rest of Northeast ei cho hiel a ni kha… Athletics ei nei ni khan a fe chu ei tam rak nawh, mi sawm hni vel chau ei nih, anachu ei ri va kha chu a na tak tho tho chu a nih. Inthuruol taka, mi sawm 12 in Nylon hruol ei hang pawt meu khan chu ei pot hne naw tu khom an um thei noh. Hi inthuruolna hih ngainat ding a ni a, zawngsak ding thil a tling tak meu meu a nih. Hnam changkang lem le hausa lem haiin sports anin hnik a, an nauhai khom professional sports-ah anin hnik pui hih thil mak a lo ni naw hrim a nih. GK lekhabu a khom ei tiem zen zen ngailo Senegal khan Football World Cup-ah Argentina an hei hne meu khan chu, mi tamtakin world map-ah Senegal ram chu kholam a um a? tiin an zong el ani kha! Ei inkhelmi mi hai hin sports hmangin ei hnam an chawisang thei a nih. Inhma khan chu pasalthra ni ding chun sahrang kap a ngai hlak a, tu ruok hin chu GOAL thun khan Hhampasalthra I lo ni der chu an tah.
Amitab Bachand in thiem taka a host Kaun Banega Corepati (KBC) a hin ieng ti kam HMAR hnam amani hmarnau pakhat bek hming a’n dawn phak ve ding? Ieng ti kam General Knowledge lekhabu a hai hin “HMAR” ti thumal hi a chuong ve ding, ti chu ka nghakhla thil a ni tak zet el. “Panch Core keleye sawal he rahai aapka screen paar” tiin ieng tikam hi zawna hi indawn an ta?
Q.        Where in the below given States of India do the Tribal people called “HMAR” resides:-
(a) Manipur                  (b)     Mizoram
(c) Assam             (d)     In all of the above
I Lifeline (phone a friend, Expert advice, Audience Poll, double dip) hai I hmang zo vong tah a. Lifeline i nei ta thrak naw a. Nang chauin a dawnna i pek a ngai ding a’n tah. Shri. Amitab Bachand hlak chun a hriet awm si nawh. G.K lekhabu-ah hlak I la tiem fuk top awm si nawh. I dawn indik chun Crore 5 hmung I ta, I dawn indik naw ruok chun Lakh 1 chau I dong ding a nih. Manipuri Naga pa khan chu a dawnna indik chu a hriet ngei chu ka ring. Anachu, lifeline I nei ta si noh. Unau iem I dawnna chu a ni a?

No comments:

Post a Comment