KA TONHRIET-1 - L.Rothanglien Khawbung

Zingkar dar 9 in Pu Dosang truck, Lungthulien chen a fe ding ti ka hriet chun, mani khuo tieng pan ding ti takah inhma takin ka tho a. Zing bu khom fa khop thra hman loin dar 8.30 ah Rengkai Road- motor innghatna hmun chu ka tlung ta chot a.

Motor chu a suok el dim a ni ka ti a, hmun hran hrana mi an phur ding hai le thuomhnaw an phur ding la khawm dinga suok chauh kha an lo ni lem a. Sawt fe kan inphur kuol hnung chun chawhnung nisa inher rawtin Churachandpur kan suoksan thei chau a nih. Truck hnung tieng chun kan thrung ve ta ran a, intet bok boka fe peiin, lam inthiel malam le ‘Hung kumaw’ voi thum vel an mi ti a, an mi rau-trum hnung chun Santing chu zantieng nisa thlak tawm ruoi chun kan tlung ve ta hlol a.

Bu fa dingin hotel-ah kan lut a. Tleirawl bu du lai ti takah, kan hang trum a, rawtuoi sen vur le arsa hmin thra rak loa an lo suong, bu khom hmin inruol rak lo khom ni sien von mar trê vangin kan hang fak khop té tè phot a. Pasal ruol, insukparap a thren lem chun thur thum ka thur sa ti malamin kan truck-a chun an lawn kai nawk nghien nghien a. Chuonga fe dinga kan insiem lai chun driver le handyman hai chu motor hnuoiah an lut insawk sek el a. Iemani  chen hnungah ka trum a, kan motor chu a lo se der a ni zing thu ka hriet a, chu chu inti bengvar deuin ka ruolhai chu ka hang hril tawl a. Pakhat khatin an hung trum a, an hung bi thram thram tawl bok a.

Nunau le sangse deu hai chun iengtin am ei riek ding aw! tia an buoi nak nak lai chun tlangval ruol iemani zat chun ‘pasal le chemte’n inleng nawna a nei nawh’ tiin lungkham lo deuin kan lo inhamru mek bok a. Zan a hung inthim a, motor dang a hung el rawi mawh tia kan hang dăk vel khom chun ri dang rêng rĕng a um naw leiin, riek hmun chu kan hang rem ta ngei a. Chu lai chun kan motor umnaa riek ding chun a upa deu hai le nunau hai chu an inrem mek a. Chulai chun Lungthuliena mi ka pu Khumvel Songate chun mi ngaituo deu hin nuthlawi bula riek lo dingin ami hung infui zing bok a. Kei hlak chun bengkhon lo zet hin truck hma tieng hnaia àlù, dailuo le bufai chunga chun ka thangsuo puon chu silin ka lo zal daih ta bok si. Chu laia ka ngaituona té tè chun, Kolkata khawpui, Presidency College-a Bengali nunghak ka classmate mi lo Star vĕtu hai khan mi hmu hai sien iengtin am an mi ngai ding aw! Ti ka ngaituo a, hriet naw karin ka lo in innghil ta der a.

Zingkar dar 7 vela thoin, mani toilet bag hai chu phorin kan hang insukhar tawl a. Motor hlak chu siem dan um ta bok lo, hril a hai nuom khop el. Bu fak man ding khom ka nei  ta nawh ti hre zing chun bu khom chu ka zong ta chuong lem naw a. Chawhnung  thlang her tah tia chun Tunga motor chu a hung tlung ve ta hlol a. A thren chun hmelhriet nei thrat insuoin an hriet hriet hai chu an lo ko nawk nawk a. Tlawmngai takin kan motor chu a mi hang enpui a. Zara Sungte nuhmei Lalnipui (keiin U Lalnipui ti ka ko hlak) chun inring mangkhĕng a mi hung koin, an motor chuongnaa hung chuong dingin ami ti a. Kei chun inphalam tak pumin “Chuong man ding khom ka pek vong ta a, a dang khom ka nei ta nawh”  ka ti a. Ieng khom buoina um lo dinga ami hril leiin an motor a chun ka chuong ve ta chot a. Thimbutin  Damdiei chu kan tlung ta hram a nih.

Damdieia  chun bu hang fak muong a, hmelhriet le ruol le pai ina  hang riek nek chun ka ruolpa Zaihmingthang le chun kan khuo kilometre sawm pasarih chu, chu ni lâ lăa ban tumin kan suok ta nghal a. Ruo a tla hmer hmer zing a. Nawtchok a nei le nei naw ti ka ruolpa kan don chun a chawi thu ami hril a, lungmuong deu chun kan inthok suok a. Zan a hung inthim chun ruopui vawnawnin ami hung nuoi a. Kìr hlak chuh kan tum bik ta bok si nawh.

Zan dar 10 beka tlung hman tumin hma tieng kan pan ta pei a. Damdiei ICI hai ngadil kan khela inthok chun lam a lo trŭlin a lo pik ta hle a. Invot le thrangthrâm lawm dinga suok ang elin, hmu thra hmu inti ni awm hrimin, an mi bawr luoi luoi a. Inthim ta bok, lam innâl bok, thrulbuk vong a ni leiin hma tieng ieng khom hmu thei a ni nawh. Nawtchok hmanga meiser hang sit kan tum chun a lo hu vong bok si. Lam harsat ti nâksapah, kan bag bàkah ka ruolpa chun  motor spring bong pathum hi chem le tuthlawa sut ding tiin a lo put bok. Kan buoi chem chem. 

Phing trâm le rawsur, lam innal, trul ber bur kara chun, van eng zawn zong malamin damté tèin kan fe pei a. Kei chun a upa lem intiin, hma ka thruoi pei a. Damdiei le Tuolbung inrǐna ramri kawn kan khel hnung chun, rampuiah kan lut a, iemani chen kan fe hnung chun sawl taluoin kan chawl ta hnok a. Chuonglai chun ka ruolpa kuoma chun, “Khawhri lo umhai sien sien i tri ding?” tiin ka fiem a. Tràm sawl leh, a lo tri awzawng naw a, zawlro rongkaiin, “An thil, an AK 47 khom hung phor hai sien khom ka tri teu nawh” ti in ami don a, zoi zotin kan la’n nui nghe nghe (Chulai hmun chu Meitei ramhnuoi mihai lo inthatna, thlahrang a um an tina hmun a nih ti a hnungin kan hriet chau a nih). Chuonga dam te tea fe pei a, voi hni ve ve lam hraw suol a, trena kan intol hnung le, kuta kan inkei kai hnung chun, Tuolbung chu zan dar khat vela tramsawlin kan invak lut ta hram a nih.

Chuonga harsa taka kan inzin kum chu kum 2001, BA 1^st year ka zo kum nih. Kar khat ka cham hnung chun, sung le kuohaiin vok le ar thei ang ang sukthlawngin,  poisa um ang ang chu mi’n chawitirin, Kolkata pan dingin Aizawl tieng ka pan a. Ni hni pumhlum kea ka lawn hnungin Sakawrdaia inthokin bus-in Aizawl ka chuong kai ve tah hràm a nih.

A tawizawngin hang hril tum ei tih. Kolkata ka tlung hnung chun, Damdiei a inthoka Tuolbung ban dinga kan lawn zana invot min hminna dam           thra lo chu hmun sawm nêka tam ser ka la nei a. Class-a kai lai dam a hung inthak a, ei hang huot a, thisen dam a la suok hlak a. Ruolhaiin hmu pal an tih ti inlau a um thei hle.

Ka hril tum tak chu, chu inzin chanchin ni loin, khang laia rinumna le harsatna tamtak, zaa pakhat khom ka la hril lo, tuora ka lo pal tlang ve hai kha, tumrŭna nei loin lo tuor muolsuo pei naw lang chu, voisun hin hi artikul hi ziek naw ning. Delhi tlang khom hmu phak ngai bok naw ning. Khang laia ka lungrila um zing hlak chu, ka nu le pa le sung haiin rimsi taka an mi chawm san le ka chîn tĕta inthokin ‘Aw Lalpa Ofiicer-in mi siem rawh. Rimsikna chu mi’n tuoktir la, chu chu tuorzo dingin mi thrangpui la, lekha inchukna hun thra le hriselna mi pe rawh’ tia ka lo trongtrainahai kha ka hriet zing lei ni lem.

Tlangram lo neia kut sinthawin ruol ka phak naw ding ti ka hriet leiin, Pathienin ka thaw dinga ami pek chu lekha inchuka theitawpa thrang lak a nih ti ka hriet chieng a. Chu chu  Pathienin ka thaw dinga ami ruotpek ‘Kona’ (Calling)a ka ring det bur leiin, sorkar sin hmu ding hin ami thrangpui ngei ding ti khom ka ring nghet bur el a nih. Amiruokchu Pathien malsawm tlak ni ding chun mani sin inrimsa fa dinga Edena inthoka trongsie ami law tah ti khom hriet sa a ngai. Thaw lotu chu fa dingin a mi ti naw hrim hrim. Ei inrim ra le ei thaw suok sa fa dinga ami ti a ni el khĕlah, iem a na ei thaw dinga a mi phŭt?

Pathien ringtu intihai hin, hi khawvela ei um sunga sin ami pekhai hi ei hriet chieng am? Ama inpâk a, thralai pawl amani le kohran thilthawna hrang hranga inhmang ringota hun khawral dingin inchuklaihai hi ami ti ring a um naw phot a. Kohran le thralai pawla inhmang hi a sie ka tina a ni naw a, amiruok chu mani sin ding tak LEKHA TIEM hre fu si loa ei lo ‘over’ deu a ni chun ami siemtu lawm chu ring naw phot inla, a fûk lem el naw dim a ni. Mani thaw ding seng thaw khela ei thei ang anga ama rongbawl hi Kristien-hai thaw ding seng lem a nih. Hi konga hin Nu le Pa le thralaihai ei rengin ei inen seng a trûl. Ei thaw ding tak thaw fu loa a bebawma ei intat song mei mei chun Pathienin hi khawvela a sin mi pek, kona indik ‘Calling’ hi ei hriet chieng a naw lei lem an naw maw?

Delhi tlang, India ram inchukna hmunpui el khela ram rorelna khawlpui innghatna le khawvel tukver po po thlir theina hmuna chenghai hin Pathienin hun thra a mi pek hi hmang thiema, thil dang po po nêka sung le kuo, khawtlang, hnam le kohranin beisei taka an mi thlir thrup san thiemna le varna hi nei ngei ding le ei tum ram tlung ngei dingin ei hun ei pek tawk am? Nu le pahai khomin in mani nauhai thralai pawl thilthaw a ni lei ela in sin inawltir a, vantirko hmua ei hmu a, zalen taka ei insuoktir el hai dam hi in en let a hun ta naw maw? Mani sin seng thaw hnunga weekend-a haia inhmang chu a thra taluo. Ram inthranglienna inlumlet vut vut kâra ei hun seng ei hmang fuk naw a ni chun, nakie thrang la hung thar peihaiin an la hril ding le ei hril tran mek ta chu ei unau sak le thlanga mihai ei phak nawzie a nih.

Taima taka mani tawka private khom nisien sorkar sinthaw khom ni inla ei hriet nawk ding tlawm hang bel ei tih. Kei hieng ang ka ni  ta si hin chu, ka sangnu bek an naw le ka sangpa bek sin lien tak nei dingin thaw fan fan ka tih tiin inchukna tieng uor nawk ei tiu. A nau naua sin nghet rak lo thaw ei tam taluo. Ei rimsi deu khomin bei tràng trâng ei tiu. Private sina hai khom Managerial post-a hai bĕk lut thei dingin infûn ru tlang ei tiu. Ei ram le hnamin thiemna le sin thra tak tak nei a mamaw rawn a nih.

A tawpna dingin, thil dang le mi dang chu a nî nì ni sien, a poimaw naw ei tina ni loin, inchuklaihai mol hi inen ei tiu. Lekha inchuk hi Pathien konaa ngaiin, taima nawkzuolin thrang la’ng ei tiu.  Lekha tiem hi ei sin a ni a hun pe rawn ei tiu. Harsatna tam tak tuok hlak inla khom Pathien kuoma ei inhlan a, rimsikna le harsatna ei tuor muolsuo ngam chun aman mal ami sawm ding a nih. Hi hi ring nghet bur el ding anih. In thralai chanpui in harsatna tlawm ka tuok ve hai ka hung tar suok hin chona thar a pek ngei cheu ka beisei. Thingtlang khaw chite, tu chen khoma electric, tui connection le lamlien khoma a la hraw lo a inthokin, lien naw sien khom a hminga Officer ka ni thei chun, nangni ta ding lem chun a olsam taluo. In thei seng. Ei ram le hnam, mi hnung hnot mek le tlu se mehai indin thar nawk dingin Pathien le ei ramin nang le kei a mi ko mek a nih. THAW RO, INDIN THAR NAWK EI TIU.

(Delhi, September 14, 2012)