Lalpa Chu Josef Kuomah A Um Peia

                      Lalpa Chu Josef Kuomah A Um Peia

-Rev. H.P Runremthang,

2.1.’11. Chennai

“Nisienlakhawm, Lalpa chu Josef kuomah a um peia, a chungah za a ngaia, intangna in vengtu khawm an lunginsiettira” (Gen.39:21)

Bible-a Pathien mi ei ihmuhai hi Lalpa iumpuihai vawng an ni a. “Chun David chu a hung ropui deu deu a, sipaihai LALPA chu a kuomah a um a” ti a nih (1Chro.11:9). Mosie kuoma khawm Pathienin “Hi ka umpuina hin zuipei a ti che” a ti bawk a (Ex.33:14). Amiruokchu,a hril dan le a thu fe dan (context) a dang seng a nih. David chu a hung ropui deu deu na san chu- LALPA  a kuomah a um lei a nih ti ei hriet thei a. Chun, Mosie chu Pathienin Israelhai an thuoitir a ni lei khan khawlai hmuna khawm “Ka umpui pei ding che a nih” a tina a nih. Josefa chungchang hrilna a ruok hin chu “Niseinlakhawm” tiin a tana, “Lalpa a kuomah a umpui pei a” tiin a sunzawm a. Hitaka “umpui” ti chau ni lo, “pei a” ti kher kher hin ka ditna a suk zuol. “Niseinlakhawm” ti hin Josefa ngirhmun a huolhim a, “pei a” ti hin a thlathlam nawzie a suklang a nih.

Sielmata inthawka Hmarveng Pastor quarter ruok hluo dinga kan insawn ding tawm khan a chunga ei Bible chang tarlang khin ka lungril a sun tlata; hmun thenkhat khata lem chun ka hril ta nghe nghe a. Tuta Hmarvenga inthawka Chennai ka pan hnung khawm hin a takin a hung inlang pei bawka. Pathien zar chauin Delhi-a chun hapta hni beiruol ka lo hmang ve tah a. India simtieng ruok chu ka vawikhat fena ding chau a la nih. Amiruokchu Pathien thatnain a min huol vel dan hi ka hril seng naw a nih. Hmel hriet tasa le la hriet ngailohai chen khawm a mi lunginsiettu ding Pathienin a mi lo ruotpek vawng a; a va ropui de!

Ka hril suol chu ka ring nawh a. Bible-a mimal chanchin rau raua chun Josefa chanchin hi ei hriet lar pawltak a ni ka ring. Naupang Sunde sikula ding khawmin subject dinga thlang hlaw pawl tak niin ka hriet. Kei khawm naupang sunde sikula inthawka ka lo hriet tah, vawisun hun chena ka la theinghil theilo le, ka la dit deu deu chu a nih. Bible thiemhai chun Josef hin Isu Krista a hung inentir a nih an tih. A chanchin ei hriet popo hril vawng chuong nawng ei ta. Tuta ei thupui le inhme ding awm po zuk thlang suok lem inla.

Josefa lampui hraw hi mihriem ngaia chun ‘Lalpa’n a umpui pei a nih’ hang ti chi a ni ta nawh. Chuong ta nek chun ‘Lalpa’n a maksan tah, chavai vel’ niawm tak a nih. An thlak danglam nasa em em a. A pa kuomah inhawi takin a um a, a pain a duot em em a, zakuofuol mawi takel a siempek a. Chu zo chun a uhai kuomah a fe anleh sukhlum an lo tum nawk a. Khurah an thlak a, an keidawk nawk a; Ismaelhai kuomah an zawr a. Chu zo chun Potifarin an chawk a, lal naupa ang elin a um nawk a. Sienkhawm sawtnawteah lunginah a um nawk nghal a! Mihriem ngaia chun ‘a fena hi a lan dik pei a nih’ ti ngaina a um ta nawh a, Lalpa’n a maksan tah niawm tak a nih. Chulei tak chu ning a tih “nisienlakhawm” tia hilai chang a hang bultan kher hi. Mi iring a hlaw ta awm naw em an nawm !

Bible-ah an zieka ei ngai ei suktha mei meia a na; ei venghai amanih, ei tuolbawmhai amanih ni sien chu Josef hi ‘Lalpa’n a iuksak taklo tlangval’ angin ngai ngei ngei ei tih. A ni si naw chun- a pa kuoma a um laia zakuofuol mawi deu el a hak lai le, Potifar insunga lal nau ang ela a umlai khan chu ‘Lalpa’n a umpui a nih’ ting ei ta. Khur sunga a um lai dam, a zakuo an hlippek lai dam le, lungin sunga a um laihai dam khan chu ‘Lalpa’n a maksan an tah’ ti nawk ngei ei tih. Eini rawi inkhi dana chun malsawmna ei dawng deu anleh Lalpa’n a mi umpui niin ei inhriet a; harsatna’n a mi tlakbuok deu anleh Lalpa’n a mi maksan tah niin ei ngai nawk rawp hlak a nih. Chuong ang bawkin eini chun ei nau duot deuhai chu malsawmnain ei vur deu hlak reng bawka. Amiruokchu,Lalpa’n a nau duotlai a enkawl dan chu a dang a; ‘ra’ dinga a enkawl  dan lem chu a dang zuol a nih. Lalpa’n a hmangai taphawt chu a thunun hlak a, nau a ilawm taphawt chu a vuok hlak a nih (Heb. 12:7). Chun ra dinga a enkawl chu a tanbawng hlaka, a ra tam nawk zuolna dingin a sawkbawng hlak a nih (John 15:2).

A mak ti ro maw! Ei pa ha’n an mi vuok lai chun “a mi hmangai a nih” ti thei um naw mei ni. A ni hrima, “Tuor lai chun lawmumin an lang ngai nawh a, tuor hnung ruok chun, chutaka sawizawia umhai ta ding chun ‘felna ra’ thlamuongum tak a’n suopek hlak a nih” ti ei Bible-in a mi hril hrim a nih (Heb. 12: 11). Chu dungzui pei chun Josef hi Lalpa’n a hmangai leia a thunun el a ni nawh a; ra dinga a beisei leiin a tanbawnga, a sawkbawng a nih. Hi ngirhmun hi a tuor muolsuo hnungin ra thlamuongum tak an suo hrim a. Chuleiin,“Josef chu kau ra nuom tak a nih a, tuikhur kawla kau ra nuom tak chu” ti a hung ni tah a nih (Gen. 49: 22).Chuonga Lalpa’n a nau a enkawl lai chu khawvel mita hang thlir chun “Lalpa’n a maksan” niawm takin ei lo thlir hlak a. Chuong ang ngirhmuna a um lai tak chun an nawm “Nisienlakhawm, Lalpa chu Josef kuomah a um peia” ti thu hi ziek a ni chu!

Ei thil suk suol leia harsatna chi tum tum hung tlung hi chu a hrietthiem an hawi a; chuong khawm ni lo, ei thei ang tawka indik le ringuma rawng ei bawl laia harsatna’n a mi hung tlakbuok ta hin chu an tak ie maw! Ei sir an pel vang vang hlak a nih.

Hi article ziektu ngei khawm hi ka va buoi hlak de aw! Unau, nang khawm I lo buoi chang a va tam ve awm de aw ka ti a nih. Ei hriselna a hung tha a, ei sinthawna dam a hung hlawtling a, ei ring nawna tieng tienga inthawkin malsawmna a hung tlung a, mihaiin ei phu loin an mi hang inpak dam ei hang hriet lem hin chu- Lalpa hin a mi umpui hlie hlie hin ei hriet a; chu chau khawm ni loin, ei inkuopui tut tut ni hin ei hriet hlak a nih. Sienkhawm, hriselna a hung tla hnuoia, ei sinthawna tieng tieng ei hung hlawsama, malsawmnain a mi tinsan a, ruol le paihai takngiel khawma an mi tinsana, chu chau ni loin, ei kuom tienga thang hlak nia ei ngaihai hlei hlei khan an mi hang dem zui nawk lem chun chu a harsa ti ro maw. Chu lampui ei hraw lai chun an nawm “Lalpa’n a mi umpui a nih” ti an tak chu! Lungrila khawm hla sak ding a vang an tah.

Sienkhawm hi hla hi a la um ta rawp a nih-“Rinum thlemna ka tuor laiin,  Hlingin ka ke an huol vel lai; Lungril taka ka ngaituoin, Lalpa I mi ngaituo” ti hi. Hi hla hin a mi sukthar hlak a nih. “Lungril taka ka ngaituoin” ti lai tak hi a nih ka dit zuol chu. Harsatna thlipuiin a mi nuoi lai hin chu ei kuoma Lalpa a um le um naw hrietna ding chun “Lungril taka ngaituo” a lo tul a nih.

Josefa lampui khawm kha lungril takin hang ngaiotuo kir nawk inla- Lalpa chu a kuomah a lo um pei hrim a nih. “En ta u, mang neipa a hung saw, thaw ro, that ei ta, khur pakhatah thlak ei tiu khai” tia a unauhaiin that an tum lai khawm khan Lalpa’n a umpui a. “A that chu that em nawng  ei tiu” tiin Reubenin a lo hum zing an nawm (Gen.37:21). Chu khelah, khur, tui um nawna hmuna an thlak lai khawm khan a thuoi suoktu dingin Lalpa’n Median sumdawnghai a lo hung tir nawk hlau a nih (Gen.37:25). Chu chau khawm chu an nawh, Potifarin lungina a khum khawm khan a ruk takin Lalpa’n a umpui zing a; intangna in vengtu khawm a lunginsiettu dingin a lo ruot nawk pei a nih (Gen.39:21). Lungril taka hang ngaituo chun- Lalpa’n a maksan ni lem loin- Mi lien, mi lalhai chau hi a mi thangpuitu an ni nawh a, chawkidarhai khawm hi a mi thangpuitu ani thei nih ti a hrietna ding le, Aigupta ram ropui taka lal ni ding chun Jail vengtu khawm inruolpui a tul a nih ti a hriet theina ding dam le, Lal ina chau Lalpa a um nuom an nawh a, Lungina khawm a um nuom vawng a nih ti a hriet theina dinga Lungin a lo zu lut a lo ni lem zing an nawm! A pa ina a um lai, zakawfuol mawi takel a hak lai chau khan Lalpa’n a umpui an nawh a; khur sunga khawm, suknawmnatna hmuna khawm, lal ina le Jaila hai khawm Lalpa’n a umpui zing a lo nih. A va ropui de aw!

Inchuktirhaiin Lawng sunga thlipui an tuok lai khawm khan Isu a lo chuong ve zing an nawm! Sienkhawm Lawng hnungtieng a lo ina a ni kha!. Chuong ang bawkin eini khawm ei ibeisei phaklo harsatna chi tum tumin a mi nuoi lai khawm hin, lungril taka ei hang ngaituo chun Lawng hnungtieng Lalpa a lo um zing hlak a nih ti hi theinghil nawng ei tiu. Lungril taka ei hang ngaituo chun- Josef chau a lo umpui an nawh a, malsawmna hmuna le beidawngna hmuna khawm a mi lo umpui zing a lo nih a. Chu pha zet chun “Lungngaina le lawmna hmunah hmangaina ka hmuh” tiin ei lam nawk der der el hlak a nih. A va ropui de aw! “Harsatna” ti thu ziektuin “Harsatna hi Utawk anga hmelsie ni sien la khawm, ei hang bi chieng chun lunghlu an lo pai nal hlak a nih” a lo ti a, an dik takzet el. Ei Hla kungpui Pu Buonga’n “Rinumna khelah malsawmna” a lo ti kha an dik zing laiin, ei hang ngaituo chieng lem chun- ‘Rinumna khelah’ ni loin ‘Rinumna hmunah malsawmna’ a lo ni zing lem an nawm ie!

Thlasik khawdei vanglai takin Shillong le Lumshnong inkarah zan ril lai lam kan hmanga. Chuonglai chun vai naupang chite, ber deu el hin a mi lo lunginsiet em em a. Ama chu inhlawfa a na. A zalna hmun thanaw deuah a mi thuoi a, a puon min siltir a tum a, sienkhawm ka nuom nawh a. Chuong nek chun tiin- a nak lum kan nghai a, ka pa ang hlawlin ka kuo tut tut el a nih. Kha thil tlung kha ngaituo chet chet lo chun- iengtiziea crusade a fe ding ni si, kha ang harsatna kha ka tuok am a na tia lunghnuol thei a na. Lungril taka ka hang ngaituo ruok chun- inhlawfa, mi rimshihai khawm hmusit ding an ni nawh a, a mi thangpuitu an ni thei vawng a nih ti ka hriet theina ding dam, harsatna hmuna khawm Lalpa a lo umpei a nih ti le, crusade hlawtling takel (ra tha takel) kan suo theina dinga Lalpa lo buotsai a lo ni zing a nih.

“Josef chu a tar tieng nau a ni leiin a pain a nauhai pop o nekin a hmangai lem a” ti a nih (Gen. 37: 3). Nisienlakhawm, a unau danghai po po nekin a lam hraw a rinum tak a, harsatna thlipuiin a nuoi rawn tak. Ieng dang lei an nawh a, Pathienin ‘ra’ ding enkawla a enkawl lei a nih. A lampui rinum hle sien khawm a suk-a tungin Lalpa’n a umpui zing a nih. Chuong ang bawkin eini khawm (nau hmasa Judahai le hrilkhi chun) tar tieng nauhai ei nih a; Dan hnuoiah leng ta loin lunginsietna hnuoiah ei leng a, a mi hmangai bik a nih. Chun, ‘ra’ dinga a mi thlanghai ei ni bawk a nih (Jh.15:16). Chuleiin ei lampui hi a dang chang a um ding a ni hrim a nih. Josefa angin a changin khur sungah min mi thlak an ta, a changin lal inah umin inpak hlawng ei ta; chuonglai zingin a chang chun ei unauhai le ei rawngbawlpuihai ngei khawma an mi zawr chang a um bawk ding a nih. A changin malsawmnain mi tinsan a ta, a chang lem chun ruol-le-paihai chau ni lo, Ui-le-Ar takngiel khawma an mi tinsan chang a um hlak. Lalpa’n ‘ra’ dinga a mi enkawlna lampuia hin thil tha ei thaw leiin malsawmna po po la lut thei chuong naw mei ni. Thlaraua sipin Peterin thu a hril a, mi tamtakin an suol an sim a; chuonglai zing chun, thlaraua sip bawkin Stephanin thu a hril khan, suol sim nekin deng hlum a hlaw ta lem a ni kha. Niseinlakhawm, Lalpa a kuomah a la um pei leiin a dengtuhai ta dingin a la tawngtai a ni kha! Chan that le chan siet hi lampui indik le indik naw inkhinain hmang tlak a ni nawh. Ei chan a tha khawm a, a se khawm a, ei kuomah Lalpa a um ngei a nih ti hriet hi a pawimaw tak a nih.

“Ram lien takah lal ni inla khawm, suol thunun ei ni si chun ieng am thahnem a ta? Chuonglai zingin ‘Khurkhurum, tui um nawna hmunah mi pei lut hai sien khawm, ei kuomah Lalpa a um zing phawt chun iengtin am tui dawn ding tlasam hlak ei ta maw! A mi thuoi suoktu dingin Midian sumdawnghai a hung tir nawk el ding a nih!

Chuleiin, unau dittak, harsatna thlipuiin a nuoi lai che khan lungril takin hang ngaituo ta, khawlai hmuna khan amani chu Lalpa umpuina che I hmu ngei ka ring tlat a; Lawng hnungtieng khan Lalpa a loum zing el thei a nih. Len deu, ropui deu angin inlang naw ni a; sienkhawm tlangchar tuihnar angin an thiengin an hnik bik ding a nih. Harsatna kara Krista hmel chu- ‘Sum dum kara Nisa var’ ang a na, an thiengin a mawi bik a nih.

“Lungngaina hungin, fe hmang sien, Nun inhawiin, rinum sien khawm; Hi ka hrietin ka lung a muong, Lalpa I mi ngaituo.”